Як зрабіць антэну Харчанка для лічбавага ТБ сваімі рукамі: разлік, зборка біквадрата

Цяпер адбываецца актыўная змена аналагавага тэлевяшчання на лічбавае. З 2012 года быў прыняты адзіны стандарт лічбавага тэлевяшчання
DVB-T2 для бясплатнага прагляду. Для атрымання такой магчымасці застаецца толькі абзавесціся прымачом-антэнай, якую можна вырабіць уласнаручна. Адзін з найбольш даступных варыянтаў для лічбавага ТБ, які можна сабраць сваімі рукамі – антэна Харчанка.

Асаблівасці і прылада антэны Харчанка

Ідэя самастойнага вырабу прыбора заснавана на распрацоўцы інжынера Харчанкі. Антэна дзейнічала ў дэцыметровым дыяпазоне (ДЦУ), папулярным у канцы мінулага стагоддзя. Гэта аналог апертурнай антэны, заснаванай на зігзагападобным апрамяняльніку. Акумуляцыя сігналу адбываецца з дапамогай плоскага рэфлектара (суцэльнага або рашэцістага экрана – рамкі з токаправоднага матэрыялу), праўзыходнага па памеры вібратар не менш за на 20%. Для самастойнага выраба запатрабуецца ўлік геаметрычных характарыстак і падбор пэўнага матэрыялу.
Тэлесігнал перадаецца пры дапамозе хваль з гарызантальнай палярызацыяй. Спрошчаны варыянт антэны прадстаўлены ў выглядзе двух гарызантальных петлевых вібратараў з паралельным злучэннем іх паміж сабой, але раз’яднаных у месцы, дзе падключаецца фідар (кабель). Габарыты былі пазначаны ў артыкуле Харчанкі “Антэна дыяпазону ДЦВ”, а разлік антэны робіцца па прапанаваных аўтарам формулах.

Матэрыялы і інструменты для вырабу антэны Харчанка

Неабходныя матэрыялы:

• рашотка для грылю;
• аэразольная аўтамабільная фарба;
• растваральнік або ацэтон;
• свердзелы для дрыля;
• кааксіяльны тэлевізійны кабель (не больш за 10 метраў);
• ПВХ труба ХВ 50 гл з дыяметрам 20 мм;
• дзюбеля з металу пад гіпсакардон;
• медны провад для вібратара з дыяметрам ад 2 да 3,5 мм;
• 2 тонкія пласцінкі з металу.

Інструменты для працы:

• паяльнік на 100 Вт;
• шрубаверт і асадкі;
• тэрмаклеевы пісталет;
• кусачкі, абцугі, малаток;
• аловак, рулетка, малярны нож.

Вібратар можна вырабіць з каляровых металаў (медзі, алюмінія) і сплаваў (як правіла, з латуні). Матэрыял можа быць у выглядзе дроту, палосак, куткоў, трубак.

Праводзім разлікі

Для вырабу антэны Харчанкі неабходна правядзенне дакладнага разліку з ужываннем калькулятара ці формул. Выкарыстоўваючы падобную тэхналогію, можна разлічыць усталёўку антэны нават пры слабым сігнале – каля 500 Мгц. Спачатку неабходна пазнаць частату двух пакетаў тэлевяшчання DVB-T2 у сваёй мясцовасці. Гэта можна высветліць на сайце інтэрактыўнай карты ЦЭТВ. Там трэба знайсці бліжэйшую тэлевышку, а таксама даступнае вяшчанне (адзін ці два пакеты каналаў) і якія частоты выкарыстоўваюцца для гэтага. Пасля высвятлення значэнняў частот пакетаў разлічваецца даўжыня бакоў квадрата канструюемай антэны-прымача. Чарцёж і схема антэны складаюцца на аснове частаты перадачы сігналу. Для яе вымярэння выкарыстоўваюць Герцы (Гц) і абазначаюць літарай F. Як прыклад можна выкарыстоўваць частату тэлевяшчання першага і другога пакетаў у горадзе Масква – 546 і 498 мегагерц (Мгц).

Калькулятар

Разлік выконваецца па формуле: скорасць святла/частата, гэта значыць: С/F = 300/546 = 0,55 м = 550 мм. Аналагічнай выявай і для другога мультыплекса: 300/498 = 0,6 = 600 мм. Памеры даўжыні хваль – адпаведна 5, 5 і 6 дм. Для іх прыёму неабходна антэна дыяпазону ДМВ, званая дэцыметровай. Пасля гэтага вельмі нескладана вылічваецца шырыня хвалі ў папярочніку, якая праецыюецца на прымач. Яна складае 1/2 даўжыні, адпаведна 275 і 300 мм на першы і другі пакеты.

Каб ажыццяўляўся якасны прыём лічбавага сігналу, кожнае рабро біквадрата павінна быць памерам у палову шырыні хвалі ў папярочніку. Для выраба лепш выкарыстоўваць алюмініевую жылу ці медную трубку. У ідэале лепш выкарыстоўваць медны дрот (3-5 мм) – яна мае ўстойлівую геаметрыю і выдатна гнецца.

Разлік антэны Харчанка для лічбавага ТБ: калькулятар і метады стварэння: https://youtu.be/yeE2SRCR3yc

Зборка антэны

Выраб антэны Харчанкі для лічбавага тэлевяшчання мяркуе наступныя паэтапныя дзеянні:

1. Вызначаецца палярызацыя і частата хвалі. Канструкцыя павінна быць лінейнай.
2. Для выраба біквадратнай антэны-прымача ў якасці матэрыялу выкарыстоўваецца медзь. Усе элементы размяшчаюцца на кутах, адным з іх яны павінны датыкацца. Для гарызантальнай палярызацыі канструкцыя павінна быць размешчана вертыкальна. Пры вертыкальнай палярызацыі прылада ўкладваецца на бок.
3. Медны провад вымяраецца і бярэцца неабходнай даўжыні (+1 см). Падыдзе медная ці алюмініевая трубка (дыяметр 12 мм). Ачышчаецца ізаляцыя з меднай жылы. Выраўноўваецца малатком на цвёрдай паверхні. Адмяраецца сярэдзіна і загінаецца на 90 градусаў. Калі ёсць ціскі, то дрот заціскаецца і выраўноўваецца ў іх. Выгібы робяцца па разлічаных памерах.
4. На адным канцы адразаецца маленькі фрагмент пад вуглом 45 градусаў для ўтварэння завостранага наканечніка. Загінаецца другі канец, такая ж працэдура прарабляецца на ім. Абодва квадрата можна пры гэтым крыху адхіліць. На цэнтральных унутраных выгінах пры дапамозе надфіля праточваюцца маленькія прапілоўкі. Тады можна будзе сцягнуць гэтыя два вольныя канцы і замацаваць іх тонкім дротам з медзі.
5. Спатрэбіцца паяльнік, а таксама вадкая каніфоль або флюс для залуджвання сярэдніх выгібаў. Гэта прарабляецца з кожнага боку меднага провада.
6. Выконваецца зачыстка кааксіяльнага кабеля на 4-5 гл. Аплётку або вонкавы праваднік скручваюць у адзін провад і абмотваюць вакол аднаго з выгібаў. Прылітоўваюць яго да меднага провада. Зачышчаецца ізаляцыя ўнутранага правадыра і аналагічна абмотваецца вакол наступнага выгібу. Прыпайка павінна выконвацца асцярожна, падтрымліваючы ізаляцыю абцугамі, таму што ад нагрэву яна можа з’ехаць у бок. Спачатку награваецца рамка ў месцы запайкі, а потым толькі правадыр.
7. Праводка кабеля фіксуецца пры дапамозе нейлонавай сцяжкі, абястлушчваецца растваральнікам. Участкі запайкі ізалююцца гарачым клеем з дапамогай пісталета. Для выпраўлення дэфектаў клеевой адукацыі можна выкарыстоўваць фен.
   

   Візуальна ўнутраныя цэнтральныя куты канструкцыі, якая нагадвае васьмёрку, павінны знаходзіцца паблізу адзін ад аднаго (10-12 мм), але не датыкацца. Пры памылцы падчас выгінання контуру нават на 1 мм можа адбыцца скажэнне карцінкі.

8. Кабель падводзяць да кропак збліжэння з двух бакоў. Адзін кірунак дыяграмы павінна быць заблакавана, для гэтага ўсталёўваецца медны які адлюстроўвае экран. Ён насаджваецца на аплётку кабеля.
9. Для вырабу рэфлектара раней выкарыстоўвалі тэксталітавыя платы, якія пакрываюцца меддзю. Цяпер для гэтага выкарыстоўваюць металічныя пласціны. Таксама рэфлектар можна вырабіць з рашоткі для грылю. Можна выкарыстоўваць цеплаабменнік ад халадзільніка ці рашотку-сушылку для посуду. Галоўнае, каб канструкцыя не ржавела пад адкрытым небам. Рэфлектар павінен быць больш габарытамі, чым рамка вібратара.
10. Рамка размяшчаецца пасярэдзіне рэфлектара. Для яе мацавання можна скарыстацца дзвюма металічнымі пласцінамі.
11. Сігнал на высокай частаце распаўсюджваецца па паверхні правадыра, таму антэну лепш акрыць фарбай. Месцы запайкі заліваюцца з дапамогай тэрмаклею ці герметыка.

Прымач павінен знаходзіцца ад рэфлектара на адлегласці, разлічанай па формуле: даўжыня хвалі/7. Антэна размяшчаецца ў напрамку рэтранслятара.

Як зрабіць правільныя разлікі і вырабіць антэну Харчанкі, паказана ў гэтым відэа: https://youtu.be/Wf6DG2JbVcA

Падключэнне

Адзін канец кабеля з супрацівам 50-75 Ом припаивают да гатовай антэны, іншы – да штэкеру. Кабель лепш падлучаць да верхняй часткі падставы, а ніжнюю выкарыстоўваць як крапеж. Якасць выявы і гуку пры лічбавым тэлевяшчанні не будзе залежаць ад таго, на якой адлегласці будзе перадача, у адрозненне ад аналагавага вяшчання. Пры правільным вырабе антэны перадача сігналу да прымача будзе адбывацца ў звычайнай якасці і складанасцяў паўстаць не павінна. Аднак, пры ўзнікненні збою адбудзецца поўнае знікненне сігналу (прападзе гук і малюнак). У адрозненне ад аналагавага тэлебачання, лічбавая якасць карцінкі па ўсіх каналах аднолькавая і адрозненняў быць не можа.

Тэставанне на практыцы

Сабраную антэну неабходна праверыць. Каб пратэставаць лічбавае тэлевяшчанне, на прыстаўцы ў галоўным меню ці тэлевізары трэба запусціць аўтаналадку каналаў. Такая працэдура зойме ўсяго некалькі хвілін. Для пошуку каналаў у ручным рэжыме запатрабуецца ўвесці іх частату. Каб не марнаваць час на ажыццяўленне поўнага пошуку, а таксама пры наяўнасці ўжо настроеных каналаў, можна аблегчыць гэты працэс. Для гэтага выбіраюцца два каналы, на кожным з іх усталёўваецца частата любога канала ад розных пакетаў (кожны з гэтых мультыплексаў для вяшчання ўсіх тэлеканалаў выкарыстоўвае адзін частотны дыяпазон). Для тэставання вырабленай прылады дастаткова пераканацца ў якасці тэлевізійнай трансляцыі. Добрая якасць малюнка будзе сведчыць аб правільнасці выканання работ. У выніку будзе ці атрымана якасная карцінка,

Пры з’яўленні перашкод можна паспрабаваць павярнуць антэну, назіраючы за зменай якасці малюнка. Пры вызначэнні аптымальнага размяшчэння тэлеантэны яе неабходна трывала зафіксаваць, але абавязкова ў напрамку тэлевышкі.

Антэна Харчанка – універсальны і практычны прыбор, які забяспечвае прыём слабых сігналаў. Прылада можна сабраць уласнаручна і выкарыстоўваць замест завадской антэны з узмацняльнікам. Выраб антэны пад сілу кожнаму чалавеку. Дастаткова знайсці матэрыял, выканаць правільныя разлікі і ў дакладнасці прытрымлівацца атрыманых звестак пры вырабе прыбора.