दूरनियन्त्रणं बटन् नुत्वा अवरक्तसंकेतान् जनयितुं प्रेषयितुं च शक्नोति ये चयनितसाधनं प्रति आदेशान् प्रसारयन्ति । अस्य सार्वत्रिकं स्वरूपं अस्मिन् तथ्ये अस्ति यत् उपयोक्ता दूरस्थं स्वपसन्दस्य विविधयन्त्रैः सह संयोजयितुं शक्नोति । एतत् कर्तुं केवलं एकं निश्चितं कीलं नुदन्तु । तस्य उपयोगस्य सर्वाधिकं लोकप्रियः उपायः टीवी-सहकार्यं कर्तुं दूरनियन्त्रणस्य उपयोगः अस्ति । 
टीवी क्रयणकाले विशेषेण अथवा सार्वभौमिकेन दूरनियन्त्रणेन सह आगन्तुं शक्नोति।
सार्वभौमिकं दूरनियन्त्रणं कीदृशं भवति, बटननिर्देशः
सार्वभौमिकनियन्त्रणपटलानि अनेकेषां निर्मातृभिः निर्मिताः भवन्ति । फिलिप्स् उत्पादाः सर्वाधिकं लोकप्रियाः सन्ति । विभिन्नेषु उपकरणेषु बटनसमूहस्य रचना प्रायः समाना भवति । उदाहरणरूपेण निम्नलिखितरूपेण 2008B/86 मॉडलस्य विषये चर्चा भविष्यति । अस्य निम्नलिखितबटनानि सन्ति ।
- उपरि LED सूचकः अस्ति । तस्य प्रकाशः उपयोक्तारः स्वेन कृतानां क्रियाणां परिणामं द्रष्टुं शक्नोति ।
- यस्य उपकरणस्य कृते सेटिंग् क्रियते तस्य इनपुट् स्विच् कर्तुं बटनम् ।
- तदनन्तरं बटन्-समूहः अस्ति, येषु प्रत्येकं उपकरणस्य एकस्य प्रकारस्य अनुरूपं भवति यत् सार्वत्रिकं दूरनियन्त्रणं कार्यं कर्तुं शक्नोति । तेषां प्रयोजनं दूरनियन्त्रणस्य निर्देशपुस्तिकायां सूचितम् अस्ति ।
- अस्मिन् खण्डे मेनू कर्सराः तथा च संचालनार्थं बटन् सन्ति: MENU, GUID, INFO तथा…
- अस्मिन् खण्डे मात्रानियन्त्रणार्थं कीलानि सन्ति, तथा च ये चैनल्स् स्विच् कर्तुं विनिर्मिताः सन्ति ।
- अस्मिन् भागे दूरपाठदर्शनस्य, डिजिटल-रिकार्डिंग्-प्लेबैक्-नियन्त्रणस्य च कुञ्जिकाः सन्ति ।
- “*TXT” तथा “#HELP” इति बटन्, येषां उपयोगः दूरपाठेन सह कार्यं कुर्वन् भवति । उपयोक्तुः इष्टस्य चैनलस्य संख्यां प्रविष्टे अपि उत्तरस्य उपयोगः कर्तुं शक्यते ।
- नम्बरपैड् कीलानां उपयोगेन भवान् प्लेयरस्य संचालनकाले प्रेक्षणीयं चैनल् सङ्ख्यां वा वादयितुं ट्रैकसङ्ख्यां वा चिन्वितुं शक्नोति ।
- एतत् कीलं रिमोट् कण्ट्रोल् चालू कर्तुं वा निष्क्रियं कर्तुं वा उपयुज्यते ।
- सार्वभौमिकयन्त्रं विन्यस्तं करणीयम्, यदा तु देशीयं दूरनियन्त्रणं पेटीतः बहिः कार्यं करिष्यति ।
- यदा दूरनियन्त्रणं प्रतिस्थाप्यते तदा अधिकतया सार्वभौमिकदूरनियन्त्रणे सेटअपप्रक्रिया पुनरावृत्तिः कर्तव्या भविष्यति । विशेषयन्त्रे एतत् आवश्यकं नास्ति ।
- सार्वभौमिकं दूरनियन्त्रणं विविधैः टीवी-ग्राहकैः सह कार्यं कर्तुं विन्यस्तुं शक्यते । तेषां देशीयदूरस्थानां भिन्नं विन्यासः भवितुम् अर्हति । अतः कीलानां लेबलिंग् मूलतः भिन्नं भवितुम् अर्हति ।
- अवश्यं स्मर्तव्यं यत् सार्वभौमिकदूरस्थेन महत्त्वपूर्णानि कार्याणि कर्तुं शक्यन्ते, परन्तु सर्वाणि न । तत्सह, विशेषीकृतं अधिकतमं अवसरानां उपयोगं कर्तुं शक्नोति ।
- बहुसंख्यकप्रतिरूपेषु संयोजनं क्रियते, परन्तु सर्वेषां कृते न । केषुचित् सन्दर्भेषु सार्वत्रिकं दूरनियन्त्रणं संयोजयित्वा कार्यं न भविष्यति ।
यदि उपयोक्ता अनेकैः यन्त्रैः सह कार्यं कृतवान् तर्हि तस्य कृते सार्वत्रिकयन्त्रस्य उपयोगः उत्तमः विकल्पः भवितुम् अर्हति, अन्यथा, भवद्भिः विशेषयन्त्रस्य क्रयणं विचारणीयम्
प्रथमं युग्मनम् – टीवी-सङ्गणकेन अनुकूलनीयं सार्वभौमिकं रिमोट् कथं संयोजयितुं बाध्यं च, पदे पदे निर्देशाः
ट्यूनिङ्गं हस्तचलितरूपेण अथवा स्वचालितप्रक्रियायाः उपयोगेन कर्तुं शक्यते । कार्यं आरभ्यतुं पूर्वं भवद्भिः उपलब्धसङ्केतानां सूचीं दृष्ट्वा विद्यमानस्य प्रतिरूपे प्रवर्तमानं चिन्वन्तु ।
तदनन्तरं सेटअपं कर्तुं सार्वभौमिकटीवी-दूरनियन्त्रणस्य कोडं भवन्तः लिङ्क् इत्यत्र डाउनलोड् कर्तुं शक्नुवन्ति: सार्वभौमिकदूरस्थानां कोडाः संयोजितुं आरभ्यतुं भवन्तः टीवी चालू कर्तुं प्रवृत्ताः भवेयुः। तस्मिन् एव काले प्रथमः चैनलः तस्मिन् संस्थापितः भवति । तदनन्तरं निम्नलिखितक्रियाः कुर्वन्तु ।
- रिमोट् कण्ट्रोल् इत्यत्र TV बटनं नुदन्तु, एतत् ऑपरेटिंग् मोड् चयनं कर्तुं डिजाइनं कृतम् अस्ति यस्मिन् भवन्तः TV नियन्त्रयितुं शक्नुवन्ति । चित्रे एतत् बटन् ३ खण्डे द्रष्टुं शक्यते ।
- बटनं न्यूनातिन्यूनं ५ सेकेण्ड् यावत् धारितं भवति । रिमोट् कण्ट्रोल् इत्यस्य सूचकप्रकाशः प्रज्वलितः ततः परं तत् मुक्तुं शक्यते ।
तदनन्तरं भवद्भिः प्रत्यक्षतया सेटअप प्रक्रियां प्रति गन्तव्यम् ।
रिमोट् कथं स्थापयितव्यम्
मैनुअल् सेटअपं कर्तुं प्रारम्भिकयुग्मीकरणानन्तरं भवद्भिः निम्नलिखितपदार्थाः कर्तव्याः ।
- टीवी-ब्राण्ड्-सङ्गत-सङ्ख्यानां पूर्वं प्राप्तः क्रमः संख्यात्मक-कीपैड्-इत्यस्य उपयोगेन प्रविष्टः भवति ।
- अङ्कीयसंयोजनस्य निवेशस्य समये सूचकः प्रज्वलितः भवेत् । यदि बहिः गच्छति तर्हि गलत् कोडः प्रविष्टः आसीत्, पुनः प्रविष्टिः पुनः कर्तुं प्रवृत्ता भविष्यति ।
- इष्टसंयोजनं सफलतया प्रविष्टस्य अनन्तरं भवन्तः 9 कीलं नुदन्तु, यावत् टीवी स्वयमेव निष्क्रियं न भवति तावत् यावत् तत् न मुञ्चन्तु ।
- तदनन्तरं दूरनियन्त्रणसेटिंग्स् मोड् तः निर्गन्तुं आवश्यकम् । एतत् कर्तुं TV कीलम् द्विवारं नुदन्तु ।
रिमोट् कण्ट्रोल् इत्यनेन टीवी चालू कृत्वा भवन्तः कार्यक्रमान् द्रष्टुं आरभुं शक्नुवन्ति । स्वचालितविन्यासस्य विकल्पः अस्ति । एतत् भिद्यते यत् अस्मिन् परिस्थितौ पूर्वमेव टीवी-सङ्केतस्य निर्धारणस्य आवश्यकता नास्ति । युग्मप्रक्रियायाः समाप्तेः अनन्तरं एतां प्रक्रियां कर्तुं भवद्भिः निम्नलिखितपदार्थाः कर्तव्याः भविष्यन्ति ।
- उपयोक्त्रेण ९९९९ इति संयोजनं प्रविष्टव्यम् ।
- तदनन्तरं तत्क्षणमेव बटनं ९ नुदन्तु, यावत् दूरदर्शनग्राहकः स्वयमेव निष्क्रियः न भवति तावत् यावत् तत् न मुञ्चन्तु । अस्य अर्थः भविष्यति यत् कोडः सफलतया मेलितः अभवत् । सामान्यतया अन्वेषणसमयः १५ सेकेण्ड् अधिकः न भवति ।
कथं प्रबन्धयितव्यम्
सार्वभौमिकं दूरनियन्त्रणं तथैव संचालितं भवति यथा देशी टीवी दूरनियन्त्रणं उपयुज्यते । बहुसंख्यया मॉडल्-मध्ये अवश्यमेव उपयुज्यते इति कारणतः बटन्-मध्ये सूचित-कार्य-अनुरूपं कार्यं कर्तुं आवश्यकम् । परन्तु मूलदूरस्थानां विस्तृतविविधता अस्य तथ्यं जनयति यत् तेषां केचन कार्याणि सार्वत्रिकयन्त्रेषु न क्रियन्ते । विशिष्टस्य मॉडलस्य कृते विन्यस्तं सति प्रत्येकं बटनं कथं कार्यं करोति इति सम्यक् ज्ञातुं भवद्भिः सार्वत्रिकयन्त्रस्य तान्त्रिकदस्तावेजं पठितव्यम् ।
https://youtu.be/RaZMUB5-ao0
डाउनलोड् कृतेन यूनिवर्सल रिमोट् इत्यनेन सह स्मार्टफोनं कथं स्थापयितव्यम्
स्मार्टफोनक्रयणे उपयोक्त्रे अनेकानि अतिरिक्तानि विशेषतानि प्राप्यन्ते । तेषु एकः सॉफ्टवेयर-यूनिवर्सल-रिमोट्-रूपेण दूरभाषस्य उपयोगं कुर्वन् अस्ति । एतत् कर्तुं भवद्भिः विशेषकार्यक्रमेषु एकं चिन्वितव्यम् । यथा, https://play.google.com/store/apps/details?id=wifi.control.samsung&hl=ru यदि रिमोट् कण्ट्रोल् कार्यं स्थगयति तर्हि भवद्भिः केवलं एण्ड्रॉयड् एप् स्टोर् गत्वा इष्टं चयनं कर्तव्यम् app. तस्य अवतरणं संस्थापनं च कृत्वा भवन्तः सर्वाणि कार्याणि कर्तुं शक्नुवन्ति येषु पूर्वं दूरनियन्त्रणस्य आवश्यकता आसीत् । प्रचालनतन्त्रस्य नवीनतमाः आदर्शाः आवश्यककार्यं कुर्वन् अन्तर्निर्मितं उपयोगिताम् उपलभ्यन्ते ।
स्मार्टफोने रिमोट् कण्ट्रोल् [/ caption] भवान् सॉफ्टवेयर रिमोट् कण्ट्रोल् इत्यनेन सह निम्नलिखितरूपेण कार्यं कर्तुं शक्नोति । एप्लिकेशनं प्रारम्भं कृत्वा उपयोक्ता यत् यन्त्रं कार्यं कर्तुं योजनां करोति तत् यन्त्रं चिन्वतु इति प्रेरितं भविष्यति । निर्मातुः चयनं अन्तःनिर्मितमेनूद्वारा क्रियते । ततः भवद्भिः प्रबन्धितयन्त्रेण सह युग्मीकरणस्य विधिः निर्दिष्टव्या । भवान् निम्नलिखितविकल्पेभ्यः चयनं कर्तुं शक्नोति: इन्फ्रारेड्, ब्लूटूथ् अथवा वाई-फाई। तदनन्तरं एतत् संचारपद्धतिं उपयुज्य उपलब्धानां उपकरणानां अन्वेषणं भविष्यति ।
टीवी-पर्दे पुष्टिकरणसङ्केतः दृश्यते । स्मार्टफोने प्रविष्टस्य अनन्तरं तत् संस्थाप्यते। सॉफ्टवेयर नियन्त्रणपटलेन सह संचालनं सरलं भवति तथा च एतत् तथ्यं निहितं यत् अनुप्रयोगः निर्देशान् दास्यति येषां अनुसरणं उपयोक्त्रेण अवश्यं कर्तव्यम् । यतः एतत् दूरनियन्त्रणं सार्वत्रिकं भवति, तस्मात् स्मार्टफोनस्य उपयोगेन तस्य आदेशान् अवगन्तुं शक्नुवन्ति सर्वाणि उपकरणानि नियन्त्रयितुं शक्यन्ते । एकं सार्वभौमिकं दूरनियन्त्रणं DEXP, DNS – विडियो निर्देशं कथं स्थापयितव्यम्: https://youtu.be/IntwVBq8HLA
सम्भाव्यसमस्याः समाधानाः च
सेटअप कुर्वन् चयनितः कोडः टीवी-मध्ये न उपयुज्यते इति निष्पद्यते । अस्मिन् सति भवद्भिः स्वचालितविन्यासः कर्तुं प्रयत्नः करणीयः । कदाचित् एवं चयनितसङ्ख्यानां संयोजनेन समस्यायाः समाधानं कर्तुं साहाय्यं भविष्यति । कदाचित् समानविन्यासस्य टीवी-सङ्केतस्य चयनं उपयुक्तः विकल्पः भवितुम् अर्हति । केषुचित् सन्दर्भेषु नूतनः संख्यासंयोगः आंशिकरूपेण एव उपयुक्तः इति भवितुं शक्नोति । के कार्याणि कार्यं करिष्यन्ति, के न करिष्यन्ति इति परीक्षितुं आवश्यकं भविष्यति । यदि प्रायः सर्वं कार्यं करोति तर्हि एषः विकल्पः निर्गमनमार्गः भवितुम् अर्हति ।
यदि गृहे कार्यालये वा अनेकाः रिमोट् सन्ति तर्हि अन्यस्य रिमोट् इत्यस्य भ्रान्त्या उपयोगः कृतः इति न निराकर्तुं शक्यते । अस्मिन् सति भवान् तान् चिह्नितुं शक्नोति, परन्तु तस्य स्थाने सार्वत्रिकदूरनियन्त्रणस्य उपयोगं आरभ्यत इति श्रेयस्करम् । यदि उपयोक्त्रा सेटिङ्ग्स् कृतवान्, परन्तु रिमोट् कण्ट्रोल् कार्यं न करोति तथा च कारणं निर्धारयितुं न शक्यते । एतादृशे सति कारखाना-पुनर्स्थापनं सहायकं भवितुम् अर्हति । भिन्न-भिन्न-दूरस्थानां कृते एतत् कार्यं भिन्नम् अस्ति । आवश्यकः क्रियाक्रमः संचालननिर्देशेषु सूचितः अस्ति । यदा टीवी बटन् नुदने प्रतिक्रियां न ददाति , तदा भवद्भिः पश्यितव्यं यत् सः निकटपरिधितः आदेशान् निष्पादयिष्यति वा इति । यदि अस्मिन् सन्दर्भे सर्वं कार्यं करोति तर्हि भवद्भिः बैटरी परिवर्तनीयम् । तेषु आरोपस्य अभावः एव कारणं सर्वाधिकं सम्भाव्यते ।
