कस्य उपग्रह-डिश-केबलस्य चयनं कर्तव्यं, क्रयणपूर्वं कथं तस्य जाँचः करणीयः इति च

उपग्रहटीवी ग्रहस्य एकान्ततमकोणेषु गन्तुं शक्नोति, यत्र सामान्यप्रदातारः प्रसारणगोपुराणि च नास्ति । विद्यमानाः संकुचिताः प्रणाल्याः कस्मिन् अपि बिन्दौ स्थापिताः भवन्ति । उपग्रहमार्गः रङ्गिणं स्पष्टं च चित्रं प्रदास्यति। आत्मविश्वासयुक्तः स्वागतः सेटिंग्स् तथा तकनीकीसाधनानाम् उपरि निर्भरं भवति । “डिश” कृते केबलं गुणवत्तासूचकानाम् उन्नयनं, परिपालनं च कर्तुं, तथा च यदि गलत् विकल्पः क्रियते तर्हि क्षमतां न्यूनीकर्तुं च समर्थः अस्ति ।

उपग्रह डिश केबल उपकरण

उपग्रहस्य कृते दूरदर्शनकेबलस्य किं प्रयोजनम् : १.

• न्यूनतमहानिः कृत्वा एंटीनातः संकेतं टीवीं प्रति आनयन्तु;
• बाह्यविद्युत्चुम्बकीयहस्तक्षेपात् रक्षणं कुर्वन्तु;
• यांत्रिकभारस्य अधीनं, कठिनवायुस्थितौ कार्यक्षमतां निर्वाहयति।

समाक्षीयकेबलं कार्याणां सामना करोति । प्रसारणाय (टीवी-गोपुरेण अथवा इण्डोर-अन्तेनाद्वारा स्वागतम्) उपग्रहाय च उपयुक्तम् । अतः परिकल्पने भेदाः न सन्ति । केवलं भिन्नानि सामग्रीनि उपयुज्यन्ते ।

1. प्रवाहकीय कोर (केन्द्र तार)। समग्रं वा खोखलं वा कृतम्। सामग्री ताम्रं, एल्युमिनियमं, इस्पातं, रजतयुक्तं मिश्रधातुम् अस्ति ।
2. इन्सुलेशन (आन्तरिक)। ढांकता हुआ।
3. स्क्रीन (एल्युमिनियम पन्नी)। बाह्यविद्युत्चुम्बकीयहस्तक्षेपात् रक्षति ।
4. ताम्रवेणी । अतिरिक्त कवचविशेषताः।
5. बाह्यः शंखः । यांत्रिकप्रभावात् प्राकृतिककारकाणां च रक्षणम्।

उपग्रहपात्रस्य कृते समाक्षीयकेबलस्य मुख्यलक्षणम्

विद्युत्संकेतस्य चालकत्वेन उत्पादः तान्त्रिकभौतिकविशेषताभिः सम्पन्नः भवति ।

केन्द्र तार व्यास

विद्युत्-इञ्जिनीयरिङ्गस्य नियमाः वदन्ति यत् वैकल्पिकधारा अधिकतया चालकस्य पृष्ठभागे प्रसरति । लघुतमः विभवः केन्द्रस्य समीपे एव अस्ति । अतः प्रवाहककोरः यावत् स्थूलः भवति तावत् न्यूनं क्षीणीकरणं यत् परिधिं प्रभावितं करोति । दूरदर्शनस्य एंटीनायाः कृते केन्द्रीयतारस्य मानकव्यासः : ०.५-१ मि.मी. “प्लेट्” कृते न्यूनातिन्यूनं १ मि.मी.

तरङ्ग प्रतिबाधा

मापनस्य एककं ओम् (ओम्) अस्ति । दूरदर्शनस्य उपग्रहस्य च एंटीनायाः कृते ७५ ओम्स् इति मूल्यं प्रयुज्यते । यस्मिन् संयोजके केबलं संयोजितम् अस्ति तस्य निवेशप्रतिबाधा एषः । संख्यायाः असङ्गतिः वर्तमानक्षमतायां न्यूनतां जनयिष्यति । समानतारप्रतिरोधानाम् अभावे अल्पदूरे भिन्नलक्षणैः सह संयोजितुं शक्यते । यथा निजगृहे ।

प्रलोभनस्य संचालनसिद्धान्तः

केबलस्य अन्तः विद्युत्चुम्बकीयतरङ्गस्य स्वरूपे आधारितम् अस्ति । केन्द्रीयकोरस्य, पटलस्य च व्यासाः एतादृशरीत्या चयनिताः भवन्ति यत् संकेतहानिः न्यूनीभवति । वेणी क्षेत्रं तारात् परं गन्तुं न ददाति, तरङ्गमार्गदर्शकस्य आभासं सृजति ।

उपग्रह-डिशं टीवी-सङ्गतिं कर्तुं केबलं चयनं कुर्वन् किं द्रष्टव्यम्

उपग्रहपात्रं बहिः यन्त्रम् अस्ति । केबलरेखायाः भागः मुक्तस्थाने विन्यस्तः भवति । कोक्सस्य चयनस्य महत्त्वपूर्णानि विशेषतानि।

बाह्य शंख सामग्री

पॉलीइथिलीन-आधारः अनुशंसितः भवति, यः जटिलकारकाणां प्रति न्यूनतया प्रवणः भवति: दुर्गन्धयुक्तः मौसमः, तापमानस्य परिवर्तनं च । पीवीसी (polyvinyl chloride) इत्यस्य बजटसंस्करणं भवन्तं शीते दरारस्य दर्शनात् न रक्षति, येन इन्सुलेशनं नष्टं भवति । तदनन्तरं आर्द्रता अन्तः प्रविशति, येन शॉर्ट सर्किट् भवति । उपकरणस्य विकारः भविष्यति। निर्मातारः कठिनपरिस्थित्यर्थं विशेषसंसेचनयुक्तानि प्रलोभनानि प्रयच्छन्ति ।

आन्तरिक इन्सुलेशन संरचना

उपग्रहप्रसारणस्य प्रसारविशेषता भवति – विकिरणस्रोतस्य एंटीनायाश्च मध्ये प्रत्यक्षदृष्टिरेखा आवश्यकी भवति । वृक्षस्य डुलन् शाखा, समीपस्थः संरचना, पतन् सघनहिमः च बहु कष्टं जनयितुं शक्नोति । विद्यमानं संकेतस्वागतस्तरं निर्वाहयितुम्, ग्राहकं प्रति आनेतुं च महत्त्वपूर्णम् अस्ति । दूरदर्शनसंकेतस्य अतिरिक्तं केबलद्वारा परिवर्तकनियन्त्रणादेशाः प्रसारिताः भवन्ति । भवन्तः द्विगुणं आन्तरिकपर्दे युक्तं उत्पादं स्वीकुर्वन्तु: वेणी (जालम्) एल्युमिनियम-पन्नी-स्तरं च ।

केबल मोचने क्षमता

दुर्लभतया एव ऋजुरेखां स्थापयितुं शक्यते । अतः तारस्य भङ्गप्रतिक्रियायाः निर्धारणं शस्यते ।

बाह्यम्यानस्य तीक्ष्णः कोणः न्यून-यान्त्रिक-स्थिरतां सूचयति । आन्तरिकघटकाः इन्सुलेशनस्य समीपे शिथिलतया संलग्नाः भवन्ति । गोलभङ्गः संरचनायाः बलं, तारतत्त्वानां परस्परं निकटसमीपं च सूचयति । उपग्रह-डिशस्य कृते मानक-कोआक्स-मोटाई : ६मि.मी.

संस्थापनार्थं केबलस्य सज्जीकरणं

विद्युत् सम्पर्कविज्ञानम् इति अनुभविनो विशेषज्ञाः वदन्ति । संयोजनस्य अखण्डतायाः उल्लङ्घनेन रेखास्थापनस्य कार्यं निरर्थकं भवति ।

संयोजनाय केबलं कथं सुसज्जितव्यम्

यदि ग्राहकात् उपग्रहपात्रपर्यन्तं दूरं १०-१५ मीटर् यावत् भवति तर्हि संयोजकैः सह सज्जं नमूना क्रेतुं शक्यते आवश्यके सति संयोजकाः उपयुज्यन्ते । तारस्य अन्ते निम्नलिखितरूपस्य F संपर्कः स्थापितः भवति ।

संयोजकः चिह्नितः अस्ति (उदाहरणम्): RG-6 (जस्ता) (F113-55) इत्यत्र F (नट) प्लगं कुर्वन्तु। मुख्य सूचक : आरजी-6। अस्य अर्थः अस्ति यत् एतत् बाह्य इन्सुलेशनस्य उपरि ६ मि.मी.व्यासस्य RF केबलस्य कृते डिजाइनं कृतम् अस्ति । कोएक्स् इत्यत्र F-connector इत्यस्य सम्यक् स्थापनं कथं करणीयम् इति विडियो मध्ये दर्शितम् अस्ति: https://youtu.be/4geyGxfQAKg उपग्रह डिशस्य कृते केबल स्ट्रिपिंग:

केबलरेखां स्थापयितुं किं किं ध्यानं दातव्यम्

तारं क्रेतुं पूर्वं मार्गस्य दीर्घता, कठिनखण्डाः स्पष्टीकर्तुं आवश्यकाः सन्ति ।

महत्वपूर्णः! स्थापना “सदा” कर्तव्या, अग्रे परिवर्तनं विना “पश्चात्” त्यक्त्वा ।

प्रस्तावित:

3. तीक्ष्णवक्रतां परिहरन्तु।
4. भित्तितः बहिः वीथिं प्रति गच्छन् अधः दर्शयन् पाशं कुर्वन्तु । वर्षाकाले आर्द्रता स्रवति, न तु शंखस्य पार्श्वे छिद्रं प्रति निर्वहति ।
5. काष्ठस्य खिडकीचतुष्कोणद्वारा स्थापनायां केबलस्य स्थूलतायाः अपेक्षया अधिकं व्यासः (१ मि.मी.) छिद्रं खनन्तु ।
6. प्लास्टिकस्य फ्रेमं न भेदयन्तु। हरमेटिक-डिजाइनेन संरचना द्वि-काचयुक्त-जालकरूपेण गैस-द्वारा पूरयितुं शक्यते । खिडकी-माउण्टिङ्ग्-फेन-पूरित-भित्तियोः मध्ये अन्तरं उपयुज्यताम् । प्रायः खिडकीतलात् एतादृशः निष्कर्षः प्राप्यते ।
7. अन्तः प्लास्टिकस्य पेटीयां वा केबलचैनलयुक्तेषु स्कर्टिंग् बोर्डेषु वा तारं गोपयन्तु ।
8. विद्युत्तारैः, शक्तिशालिनः उपकरणानां, उपकरणानां च समीपे एकत्र न शयनं कुर्वन्तु। एतेन व्यत्ययस्य स्रोतः भवितुम् अर्हति ।
9. मुक्तक्षेत्रेषु निर्गमनस्थानानि सीलबद्धानि भवेयुः। बहिः लम्बपृष्ठेषु रेखाः वायुयुक्तेषु परिस्थितौ स्वतन्त्रतया न क्षीणाः भवेयुः, स्वतन्त्रतया वा न डुलन्तु ।
10. यदा सम्भवं तदा संयोजकद्वारा बहुसंयोजनानि परिहरन्तु।

विन्यस्तस्य समाक्षीयकेबलस्य अखण्डतां कथं परीक्षितव्यम्

भवति यत् चित्रस्य गुणवत्ता न्यूनीकृता अस्ति, पर्दायां तरङ्गाः सन्ति, वर्णपट्टिकाः सन्ति , अथवा चित्रस्य लघुचतुष्कोणेषु विघटनं भवति ध्वनिविकृतिः ।

विद्यमानसाधनानाम् उपयोगेन क्षतिस्थलस्य स्थानं ज्ञातुं

अनेकसंकेतस्रोतानां उपयोगेन दोषस्थानीयीकरणस्य सम्भावना वर्धते । चित्रगुणवत्ताक्षयस्य अथवा संकेतहानिस्य सम्भाव्यकारणानां व्यावसायिकरूपेण चर्चा विडियोमध्ये कृता अस्ति: https://youtu.be/gYy2R_1W9Zs उपग्रह डिशकेबलस्य जाँचः कथं भवति: https://youtu.be/pmQ9oOzqoYo क्षतिग्रस्तक्षेत्रस्य स्थापनायाः अनन्तरं भौतिक… केबलस्य जाँचः क्रियते।

पोर्टेबलयन्त्राणां उपयोगः

भवद्भ्यः गृहपरीक्षकस्य (बहुमापकस्य) आवश्यकता भविष्यति यत् भवन्तः केन्द्रीयकोरस्य अखण्डतां दृग्गतरूपेण (ध्वनिकरूपेण) निर्धारयितुं शक्नुवन्ति तथा च पटलेन सह शॉर्ट सर्किट् इत्यस्य अभावं निर्धारयितुं शक्नुवन्ति
राजमार्गे क्रमशः अनेकखण्डानां जाँचस्य प्रक्रिया : १.

1. कक्षस्य समीपस्थात् आर्टिक्युलेशन-बिन्दुतः तारं विच्छेदयन्तु (अनस्क्रू) कुर्वन्तु ।
2. पटलान् केन्द्रीयकोरान् च मुक्तं कृत्वा संयोजकानाम् विच्छेदनं कुर्वन्तु।
3. प्रतिरोधमापनार्थं यन्त्रं सज्जीकरोतु (निर्देशानुसारम्)।
4. एंटीना प्रति रेखां पश्यन्तु। अन्वेषणं केन्द्रीयकोरे धातुवेणीं च संलग्नं कुर्वन्तु। महत्वपूर्णः। चालकाः न स्पृशन्ति। यदि कोरः सुस्थितौ अस्ति तर्हि यन्त्रं एकस्मात् परं मूल्यं दर्शयिष्यति, परन्तु शून्यं न । यदा पिहितं भवति तदा पठनानि शून्यं प्रति प्रवृत्ताः भविष्यन्ति (अथवा 0 दर्शयिष्यन्ति), तथा च ध्वनिसंकेतः दृश्यते (यदि यन्त्रस्य डिजाइनः प्रावधानं करोति) । बहुमापकः विरामस्य प्रतिक्रियां न दास्यति, मूल्यं १ अपरिवर्तितं त्यक्त्वा ।
5. तथैव कक्षस्य दिशि तारं परीक्ष्यताम् । ग्राहकं प्रति केबलं सम्बद्धं भवितुमर्हति।

आह्वानस्य उदाहरणं विडियोमध्ये सुच्यते: https://youtu.be/k0fS-doHtDY

उपग्रहपात्रस्य कृते समाक्षीयकेबलस्य लोकप्रियब्राण्ड्

वर्गीकरणेषु बजट्-महत्त्वपूर्णानि ब्राण्ड्-द्वयम् अपि अस्ति । “डिश” कृते कः केबलः सर्वोत्तमः ? लोकप्रियविन्यासानां अवलोकनं, तथैव तेषां लाभहानिः च ।

आरके-७५

सामान्य घरेलु केबल।
केन्द्रीयतारस्य क्रॉस् सेक्शन् ०.७५-१.६३ वर्गमीटर् मध्ये भिद्यते । मिमी, पॉलीइथिलीन फेन बाह्य खोल। लाभाः : १.

• किफायतीत्वम्;
• प्रयोगस्य शर्ताः -/+ ६० ग्र. सह।

दोषाः : १.

• एकस्तरीयवेष्टितपर्दे सह विकल्पाः सम्भवन्ति ।

आरजी-६उ

उत्पादन चीन। आरके-75 का एनालॉग। ताम्रस्य केन्द्रीयचालकः (१ मि.मी.) अथवा ताम्रयुक्तः इस्पातकोरः ।
लाभाः : १.

• द्विगुणं कवचम्;
• ३ गीगाहर्ट्ज (उपग्रहप्रसारणचैनल) पर्यन्तं आवृत्तिपरिधिस्य कृते ।

दोषाः : १.

• बाह्य पीवीसी इन्सुलेशनं केवलं पटलस्य आन्तरिकविन्यासाय उपयुक्तं भवति।

सत्-५०

इटालियन ब्राण्ड् आफ् coax. दूरस्थमाउण्टिङ्ग् कृते प्रवाहकगुणाः वर्धिताः। डबल स्क्रीन, १ मिमी मोटी ताम्रकोर।
लाभाः : १.

• उन्नतलक्षणयुक्तं मध्यमूल्यखण्डकेबलं;
• उपयोगस्य शर्ताः रूसस्य अधिकांशप्रदेशानां कृते उपयुक्ताः सन्ति ।

दोषाः : १.

• मृदुशंखः (सक्तिबिन्दुयोः मध्ये बृहत्दूरे लम्बते)।

सत्-७०३

SAT-50 इत्यस्य उन्नत एनालॉग्। केन्द्रीय कोर व्यासः १.१३ मि.मी. दीर्घदूरेषु संकेतप्रसारस्य समये हानिः न्यूनीकृता ।
लाभाः : १.

• कठिनवायुस्थितेः प्रतिरोधः;
• ५० मीटर् तः अर्पणदीर्घता ।

दोषाः : १.

• न्यूनतमः मोचनव्यासः ३५-४० मि.मी.

डीजी-113

उपग्रहप्रसारणपरिधिस्य कृते सर्वोत्तमम् इति विशेषज्ञाः चिह्नयन्ति । स्क्रीनस्य रक्षात्मकगुणाः ९० dB समीपे भवन्ति, येन बाह्यविद्युत्चुम्बकीयहस्तक्षेपस्य प्रभावः पूर्णतया समाप्तः भवति ।
लाभाः : १.

• स्थायित्व, विश्वसनीयता
• आक्रामकस्थितीनां प्रति अप्रतिरक्षितः;
• मामूली संकेत क्षीणन।

दोषाः : १.

• मूल्य।

अधिकतया पृष्टाः प्रश्नाः

कः कोरः श्रेष्ठः : ताम्रं वा इस्पातं वा ? ताम्रस्य विद्युत्प्रवाहकता सर्वोत्तमा भवति । केन्द्रचालकः अन्येषां मिश्रधातुनां भवितुम् अर्हति । एतेन कार्यप्रदर्शनस्य बाधा न भवति, यतः ताम्रस्फुटनं पृष्ठे प्रयोज्यते । कृष्णशुक्लबहिः इन्सुलेशनयुक्तेषु तारेषु कः भेदः ? अद्यतनीपर्यन्तं हल्कवर्णीयः केबलः आन्तरिकतारीकरणाय, कृष्णवर्णीयः – बहिः क्षेत्राणां कृते अभिप्रेतः इति विश्वासः आसीत् । आधुनिकब्राण्ड् एतादृशस्य ग्रेडेशनस्य अनुरूपं न भवति । क्रयणकाले परीक्षितुं शस्यते। विक्रेता अवदत् यत् केबलं “निम्न आवृत्तिः” अस्ति, अस्य अर्थः किम्? कोरस्य चालकगुणाः उच्चतरपट्टिका उपग्रहचैनलान् क्षीणं करिष्यन्ति । यदि ७५ ओम तारः नास्ति तर्हि ५० ओम् केबलं संयोजयितुं शक्यते वा?उपग्रहस्य ग्राहकस्य च मध्ये अल्पदूरे (१० मीटर् यावत्) अनुमतम् अस्ति । संकेतस्य गुणवत्ता अनेकेषु कारकेषु निर्भरं भवति । केबलस्य सम्यक् विकल्पः रेखास्थापनसमये प्रवर्धकानां अतिरिक्तप्रयोगं विना उन्नतप्रदर्शने योगदानं ददाति ।