विडियो प्रोसेसरस्य कार्याणि, तस्य आवश्यकता किमर्थम्, केषु क्षेत्रेषु तस्य उपयोगः भवति

लैपटॉप्, पीसी इत्यत्र उपयुज्यमानानाम् अपेक्षया विडियो प्रोसेसरस्य कार्याणि विस्तृतानि सन्ति । अयं लेखः न केवलं सर्वत्र उपयुज्यमानानाम् पारम्परिक-GPU-इत्यत्र केन्द्रीक्रियते, अपितु व्यावसायिक-संकीर्ण-केन्द्रित-उपकरणानाम् अपि विषये अपि केन्द्रीक्रियते ।

मूलभूतविषयेभ्यः आरभ्यताम् – विडियो प्रोसेसरः किम्

अत्यन्तं सरलशब्देषु, video processor इत्यस्य उपयोगः
video wall , monitor, led screen इत्यादिषु चित्रं प्रदर्शयितुं नियन्त्रयितुं च भवति प्रायः, एतत् यन्त्रं video controller इति उच्यते – एते पर्यायवाचीः सन्ति – विनिमययोग्याः अवधारणाः। परन्तु केवलं चित्रं प्रदर्शयितुं पर्याप्तं न भवति, सर्वे मॉनिटर् एकं चित्रं दर्शयित्वा परस्परं निरन्तरं कुर्वन्तु इति महत्त्वपूर्णम्।
आधुनिक विडियो संयोजकाः : १.

• एच् डी एम आई ;
• वीजीए;
• प्रदर्शनपोर्ट् ;
• दवि-द;
• द्वि-वि;

सर्वाधिकं प्रचलितानि सन्ति VGA तथा HDMI ।

विडियो प्रोसेसरस्य किं प्रयोजनम्, किं किं कार्यं करोति ?

विभिन्नेषु क्षेत्रेषु भवन्तः किमर्थं विडियो प्रोसेसरस्य आवश्यकतां अनुभवन्ति।

विभाजक कार्य

विडियो भित्तिना सह कार्यं कर्तुं अतिरिक्तं विडियो नियन्त्रकः स्प्लिटर् इत्यस्य कार्यं कर्तुं शक्नोति । अर्थात्, बहूनां मॉनिटर्-मध्ये एकं चित्रं प्रदर्शयतु (अर्थात्, विभज्य, अनेक-प्रदर्शनेभ्यः एकं प्रदर्शनं न निर्मायताम्) । अथवा तद्विपरीतम्, अनेकसङ्गणकेभ्यः, एकस्मिन् मॉनिटरे चित्रं प्रदर्शयतु, परन्तु यदि प्रदर्शने पर्याप्तं निवेशाः न सन्ति तर्हि एतत् आवश्यकम् ।

।

मीडिया सामग्री कृते प्लेयर

अन्तर्निर्मितस्मृतेः कारणात् नियन्त्रकः भवन्तं विडियो, संगीतम् इत्यादीनि वादयितुं शक्नोति । अन्तः निर्मितस्य प्रोसेसरस्य शक्तिः मध्यमे उच्चगुणवत्तायां च विडियो कृते पर्याप्तम् अस्ति ।

पृथक् कार्यम्

यदि भवान् बहुमात्रायां स्मृतियुक्तं विडियो प्रोसेसरं चिनोति तर्हि भवान् PC इत्यनेन सह सम्बद्धं विना तस्य उपयोगं कर्तुं शक्नोति । अधिकांशमाडलयोः स्पष्टं अन्तरफलकं भवति यत् हस्ते लैपटॉपस्य अभावे प्रस्तुतिम् इत्यादीनां सुविधापूर्वकं संचालनं कर्तुं शक्नोति ।

विडियो प्रोसेसर की किस्म

प्रथमं भवद्भिः video processor इत्येतत् video card तः पृथक् कर्तव्यम् । एते भिन्नानि यन्त्राणि सन्ति। विडियो कार्ड् पीसी इत्यस्मिन् भागरूपेण उपयुज्यते, परन्तु समानकार्यस्य उत्तरदायी भवति – चित्रस्य प्रदर्शनम् ।

एकीकृत ग्राफिक्स

एकीकृत-वीडियो-कार्ड्-इत्येतत् एकः स्फटिकः (चिप्-इत्यस्य मुख्यः भागः) भवति, यः प्रत्यक्षतया प्रोसेसर-चिप्-उपरि स्थितः भवति ।

एकीकृतं विडियो कार्ड – crystal

एतादृशानां समाधानानाम् मुख्यं हानिः अतीव न्यूना शक्तिः अस्ति। अपवादाः सन्ति, उदाहरणार्थं, Radeon vega 8. शक्तिदृष्ट्या, सस्ते खण्डस्य कार्ड्स् इत्यस्य बराबरम् अस्ति, यथा GTX 750 अथवा GT 1030. एतत् एकीकृतं विडियो कार्ड् Ryzen G तथा Athlon श्रृङ्खला AMD इत्यत्र स्थापितं अस्ति प्रक्रियाः । एतेषां “निवेशानां” एकं विशिष्टं लक्षणं कार्यसिद्धान्तः अस्ति (तस्य विषये अधिकं पश्चात्) ।

सम्पूर्ण कार्ड

विच्छिन्नपत्तेः पूर्वमेव स्वतन्त्रतया चयनं कर्तुं शक्यते, यतः तेषां मदरबोर्ड् मध्ये पृथक् स्लॉट् भवति । अस्मिन् क्षणे सर्वाधिकं लोकप्रियाः विडियो कार्ड् निर्मातारः एएमडी, एनवीडिया च सन्ति ।
उभयोः अपि विस्तृतपरिधिः मॉडल् अस्ति । विडियो कार्ड् चयनं कुर्वन् प्रथमं कार्डे प्राथमिकतायुक्तानि चिप्स् स्वयमेव निर्धारयन्तु, क्रियाकलापस्य प्रकारस्य निर्णयं कुर्वन्तु, ततः एव क्रीणीत । विडियो भित्तिना सह कार्यं कुर्वन् भवद्भिः अधिकतमसङ्ख्यायां विडियो पोर्ट् युक्तं विडियो कार्ड् चयनीयम् ।

संकीर्ण रूप से केन्द्रित

संकीर्णतया केन्द्रितैः विडियो प्रोसेसरैः पृथक् आलम्बनं व्याप्तम् अस्ति । तेषु केचन चिकित्साक्षेत्रे उपयुज्यन्ते यथा EPK-3000 DEFINA इति । अयं विडियो प्रोसेसरः अन्तःदर्शनात् चित्राणि प्रदर्शयितुं निर्मितः अस्ति । सर्वराणां कृते Nvidia tesla series video cards इत्यस्य उपयोगः भवति । तेषु खननानां इव वीडियो पोर्ट् नास्ति ।

संचालन का सिद्धान्त

पूर्वं एकीकृत-वीडियो-कार्ड्-विषये, तेषां सिद्धान्त-भेदस्य विषये च उक्तम् आसीत् । मुख्यं विशिष्टं विशेषता अस्ति यत् विडियो मेमोरी इत्यस्य प्रवेशः अस्ति । असतत-वीडियो-संसाधकानां स्वकीया स्मृतिः भवति, या प्रायः GDDR अथवा HBM प्रकारस्य भवति (DDR अपि अस्ति, परन्तु तत् अनेकगुणं मन्दतरम् अस्ति) । वस्तुतः विडियो कार्ड् विडियो चिप् तथा विडियो मेमोरी इत्येतयोः टैण्डम् अस्ति ।

उच्च शक्ति के परिणाम

संचालनस्य समये स्फटिकं तथा च विडियोस्मृतिः द्वौ अपि अतीव उष्णौ भवति (शक्तिचरणसहितम्), अतः तेभ्यः न्यूनातिन्यूनं हीट्सिङ्क् आवश्यकम् अस्ति । नियमतः, वीडियो कार्ड् यथा अधिकं शक्तिशाली भवति तथा तस्य शक्ति-उपभोगः अधिकः भवति, यस्मिन् तापनं भवति ।

एकीकृतपत्तेः कथं कार्यं करोति

एकीकृत-वीडियो-कार्ड-विषयं निरन्तरं कुर्वन् तेषां कार्यस्य सिद्धान्तस्य विषये चर्चा आवश्यकी अस्ति । यतः तेषां स्वकीया विडियो मेमोरी नास्ति, परन्तु तेषां प्रतिबिम्बं आकर्षयितुं आवश्यकता वर्तते, अतः ते RAM संसाधनस्य उपयोगं कुर्वन्ति । अर्थात् RAM विडियो मेमोरी इत्यस्य कार्यं करिष्यति । अस्य कार्यविधेः मुख्यः दोषः अस्ति यत् कार्यस्य न्यूनवेगः भवति । विशुद्धरूपेण भौतिकरूपेण साधारणः DDR4 एतादृशेषु वेगेषु कार्यं कर्तुं समर्थः नास्ति, प्राचीनप्रकारस्य RAM इत्यस्य किमपि न वक्तुं शक्यते ।

उपयोगाय सेवा/अनुशंसाः

संचालनस्य समये, विडियो कनेक्टर् तः केबलं सम्मिलितं निष्कासयति च सावधानं भवतु। लापरवाह-नियन्त्रणस्य कारणेन प्रायः वीडियो-पोर्ट्-विफलता भवति । यावत् तान्त्रिकसमस्याः न भवन्ति तावत् वीडियो प्रोसेसरस्य अनुरक्षणस्य आवश्यकता नास्ति। अनुकूलितसॉफ्टवेयरस्य धन्यवादेन भवान् उद्घाटितानि विण्डोस् अधिकं लचीलतया स्केल कर्तुं प्रबन्धयितुं च शक्नोति ।

किं किं मापदण्डं चयनीयम्, कथं त्रुटिं न कर्तव्यम्?

यदि भवान् विडियो कार्ड् इत्यस्य उपयोगं विडियो नियन्त्रकरूपेण कर्तुं गच्छति तर्हि क्रयणपूर्वं भवतः मदरबोर्ड् मध्ये आवश्यकं स्लॉट् अस्ति वा इति पश्यन्तु। विद्युत् आपूर्ति पर भी ध्यान दें।

सावधानम् : ६, ८ वा अधिकानि पिन-संयोजकाः सन्ति । ते विद्युत्प्रदायात् विडियोकार्ड् प्रति सम्बद्धाः भविष्यन्ति। अस्य संयोजकस्य अभावे पीएसयू प्रतिस्थापनम् आवश्यकम्, यतः वर्तमानस्य अभावात् अस्थिरसञ्चालनस्य वा कार्डस्य क्षतिः अपि सम्भवति

संयोजकेषु पिनः

विडियो प्रोसेसरस्य सन्दर्भे भवद्भिः न केवलं विडियो संयोजकानाम् संख्यायाः विषये अपि ध्यानं दातव्यम् कतिपयैः सॉफ्टवेयरैः सह संगततां प्रति। यदि भवान् PC विना तस्य उपयोगं कर्तुं योजनां करोति तर्हि एतत् द्रव्यं अवश्यं निर्दिशतु।

संयोग बारीकियों

प्रायः अनेकनिरीक्षकेभ्यः विडियोभित्तिषु संयोजिताः भवन्ति । तथा च इच्छुकस्य व्यक्तिस्य एकस्मिन् विडियो प्रोसेसरे ६, ८ वा अधिकानि विडियो आउटपुट् केबल् संयोजयितुं समस्या भवितुमर्हति। अधिकांशयन्त्रेषु एषा संयोजकसङ्ख्या न प्रदत्ता, अतः किं कर्तव्यम् ?

विभाजकः

HDMI Splitter – एकं यन्त्रं यत् एकस्मिन् पोर्ट् मध्ये बहुविधं HDMI आउटपुट् संयोजयितुं शक्नोति ।

अर्थात्, अस्य उपकरणस्य माध्यमेन मॉनिटर् तः सर्वे ताराः एकस्मिन् विडियो कार्ड् कनेक्टर् मध्ये संयोजितुं शक्यन्ते भवन्तः यत् संयोजकं उपयुञ्जते तेषु ध्यानं ददतु। अत्र तेषां भेदानां सारणी अस्ति ।

संयोजकाः	संकेत प्रकार	माइनसः	लाभाः
दवि	डिजिटल	केबल सिर आकार	उत्तम गुणवत्ता
HDMI इति	डिजिटल	संयोजकः अत्यन्तं भंगुरः अस्ति।	संस्करण 2.0 1920 * 1080 * 60GHZ आउटपुट कर सकते हैं
प्रदर्शन पोर्ट	डिजिटल	दुर्लभः	उच्च गुणवत्ता एवं कम प्रतिक्रिया
विगा	एनालॉग्	छवि गुणवत्ता दुर्बल	सस्तात्वम्

सङ्गणकपत्तेः सन्दर्भे किञ्चित् अधिकं जटिलं भवति । पूर्वजन्मनां विडियोकार्ड् एजीपी तथा पीसीई पोर्ट् इत्यनेन सह सम्बद्धम् आसीत्, परन्तु अधुना केवलं PCE-e पोर्ट् एव प्रासंगिकम् अस्ति । अस्य संयोजकस्य ४ पीढयः सन्ति – १, २, ३, ४ नवीनतमः – चतुर्थः, अत्यल्पसंख्याकैः मदरबोर्डैः समर्थितः अस्ति, ततः केवलं AMD चिप्सेट्-आधारितैः मदरबोर्डैः समर्थितः अस्ति

यदि भवान् बहूनां मॉनिटर्-सम्बद्धानां आवश्यकता अस्ति तर्हि स्प्लिटर्-इत्यस्य उपयोगं कुर्वन्तु । परन्तु संकेतचयनबटनं विना एकं मॉडलं चिनुत, यतः ते अनेकयन्त्रेभ्यः एकस्मिन् मॉनिटरे विडियो आउटपुट् कर्तुं समर्थाः सन्ति, अर्थात् भवन्तः विपरीतप्रभावं प्राप्नुवन्ति (अतिरिक्तं विक्रेतारं पृच्छन्तु)। अकस्मात् Mining edition map क्रयणं कृत्वा त्रुटिं न कुर्वन्तु। विक्रयणं वा खननं आरभ्यत इति विना भवता तया किमपि कर्तुं न शक्यते।