गृहे न केवलं टीवी-पर्दे, अपितु प्रोजेक्टरस्य साहाय्येन अपि चलच्चित्रं द्रष्टुं शक्यते । तस्य उपयोगाय भवद्भिः पटलं सज्जीकर्तुं आवश्यकम् । प्रायः प्रकाशस्य माध्यमेन कार्यं कुर्वतः विशेषमात्रिकायाः माध्यमेन यन्त्रेण चित्रं प्रसारितं भवति । एतादृशानां प्रोजेक्टर्-इत्यस्य मुख्यः लाभः अस्ति यत् ते अधिकांशदूरदर्शनपट्टिकाभ्यः अपेक्षया बृहत्तरं चित्रं ददति । एतत् यन्त्रं बाह्यस्रोतः प्राप्तां सूचनां प्रसारयति । इदं फ्लैशड्राइव्, केबलेन सह सम्बद्धं सङ्गणकं, अन्यत् वा भवितुम् अर्हति ।
प्रोजेक्टरस्य उपयोगेन निम्नलिखितलाभाः सन्ति ।
- पश्यन्ते सति भवन्तः सहजतया स्क्रीनस्य आकारं समायोजयितुं शक्नुवन्ति ।
- स्थापनायाः समये संयोजनस्य सुगमता।
- यन्त्रस्य लघुः आकारः ।
- दर्शनार्थं तादृशस्य दर्शनस्य आरामः।
- चलचित्रदर्शनार्थं प्रयुक्तानां अन्येषां प्रणालीनां तुलने यन्त्रस्य सापेक्षिकं सस्तोता ।
प्रोजेक्टर् सम्यक् विन्यस्तं संस्थापितं च सङ्गणकप्रदर्शनरूपेण उपयोक्तुं शक्यते, विशेषतः वीडियोक्रीडाणां कृते ।
- दूरदर्शनकार्यक्रमप्रदर्शनार्थं प्रोजेक्टरः उपयुक्तः नास्ति ।
- यदि दिवा प्रकाशे द्रष्टुं कान्तिः अपर्याप्तः भवति तर्हि प्रथमं कक्षस्य छायाकरणं करणीयम् ।
- उच्चगुणवत्तायुक्तं ध्वनिं सुनिश्चित्य भवद्भिः अतिरिक्तरूपेण स्पीकर-प्रणाल्याः उपयोगः करणीयः भविष्यति ।
- लटकनमाडलस्य उपयोगं कुर्वन् उच्चगुणवत्तायुक्तं चित्रं प्राप्तुं सूक्ष्मसमायोजनं करणीयम् ।
उपयोगात् पूर्वं प्रोजेक्टर् सम्यक् स्थापितः इति सुनिश्चितं कुर्वन्तु।
- भवतः गृहस्य सिनेमाप्रणाल्यां प्रोजेक्टरस्य आवश्यकता किमर्थम्
- गृहचित्रकलाप्रोजेक्टरः कथं कार्यं करोति ?
- प्रोजेक्टर् के प्रकाराः भवन्ति
- एलसीडी प्रोजेक्टर
- डीएलपी प्रोजेक्टर
- एलईडी प्रोजेक्टर
- गृहचित्रगृहस्य प्रोजेक्टरं कथं चयनीयम्
- किं लक्षणानि अन्वेष्टव्यानि
- होम थिएटरस्य कृते कः प्रोजेक्टरः चयनीयः – 2021 तमस्य वर्षस्य कृते TOP best models
- ऑप्टोमा एचडी१४४एक्स
- ऑप्टोमा W308STe
- जेवीसी डीएलए-एन5
- एप्सन ईएच-एलएस500
- एप्सन ईएच-टीडब्ल्यू9400
- गृहरङ्गमण्डपं प्रोजेक्टरेण सह संयोजयितुं निर्देशाः चित्रं च
भवतः गृहस्य सिनेमाप्रणाल्यां प्रोजेक्टरस्य आवश्यकता किमर्थम्
प्रोजेक्टर् इत्यस्य उपयोगेन चलचित्रं द्रष्टुं, प्रस्तुतिः निर्मातुं, आरामदायकं दर्शनार्थं चित्राणि प्रदर्शयितुं च शक्यते । गृहे भवन्तः तस्य उपयोगं बृहत्पटले विडियो द्रष्टुं, केषुचित् सन्दर्भेषु सङ्गणकक्रीडां कर्तुं च शक्नुवन्ति । यथा यथा प्रौद्योगिक्याः उन्नतिः भवति तथा तथा चित्रस्य गुणवत्ता सुदृढा भवति, टीवी-पर्दे यत् प्राप्तुं शक्यते तस्य समीपं गच्छति ।
गृहचित्रकलाप्रोजेक्टरः कथं कार्यं करोति ?
विपण्यां विविधाः प्रक्षेपकाः सन्ति, प्रत्येकस्य स्वकीयाः बलानि दुर्बलतानि च सन्ति, येषां विषये चयनकाले अवश्यमेव विचारः करणीयः । यदि वयं प्रदर्शनप्रौद्योगिकीं विस्तरेण विचारयामः तर्हि एतादृशं दृश्यते । स्थापनस्य अन्तः एकः दीपः अस्ति यः शो-काले शक्तिशालीं प्रकाशं ददाति । प्रकाशतन्त्रेण यथा यथा प्रकाशः गच्छति तथा तथा हरितः, रक्तः, नीलः च इति त्रयः वर्णाः विभक्ताः भवन्ति । ततः प्रकाशः मॉड्यूलेटरद्वारा गच्छति, यः द्रवस्फटिकः अथवा सूक्ष्मदर्पणमात्रिकरूपेण भवितुम् अर्हति । अस्य पिक्सेल-संरचना अस्ति, येन उच्चगुणवत्तायुक्तं चित्रं निर्मातुं शक्यते ।
नियन्त्रण-एककं पिक्सेल-मात्रिकायाः सह कार्यं कर्तुं विनिर्मितम् अस्ति । भिन्नवर्णयुक्तानि धाराः एकत्र सङ्गृह्य अन्ते प्रतिबिम्बं निर्माति इति लेन्सस्य उपयोगेन चित्रकेन्द्रीकरणं भवति ।
प्रोजेक्टर् के प्रकाराः भवन्ति
मुख्यतया एलसीडी, डीएलपी, एलईडी च इति त्रयः प्रकाराः प्रोजेक्टर् विक्रयणार्थं सन्ति । तदनन्तरं तेषां प्रत्येकस्य विस्तरेण चर्चा भविष्यति ।
एलसीडी प्रोजेक्टर
एते यन्त्राणि सर्वाधिकं किफायतीनि सन्ति । तेषु द्रवस्फटिकमात्रिकायाः उपयोगेन बिम्बस्य निर्माणं भवति । एतादृशानां प्रोजेक्टरानाम् लोकप्रियतायाः कारणं बहुधा किफायती मूल्यम् अस्ति । एषा प्रौद्योगिकी 3LCD इत्यस्य रूपेण अधिकं विकसिता अस्ति, यस्य मुख्यः अन्तरः एकस्य स्थाने त्रयः द्रवस्फटिकमात्रिकायाः उपयोगः अस्ति । एते मॉडल् उच्चगुणवत्तां ददति परन्तु महत्तरं भवति ।
डीएलपी प्रोजेक्टर
एषः प्रकारः मूल्ये LCD प्रोजेक्टर् इत्यस्य सदृशः अस्ति, परन्तु उच्चतरं चित्रगुणवत्तां प्रदाति । एतादृशं यन्त्रं दर्पणमात्रिकायाः उपयोगेन बिम्बस्य अपूर्णतां सुस्पष्टं कृत्वा अधिकं सजीवं प्रभावशालीं च करोति । परन्तु एतादृशेषु प्रक्षेपकेषु एकः दोषः भवति, यः सामान्यतया परितारिकाप्रभावः इति कथ्यते । पर्दायां गच्छन्तीनां वस्तूनाम् परितः अनेकवर्णानां वलयः निर्मितुं शक्नुवन्ति इति तात्पर्यम् ।
एलईडी प्रोजेक्टर
प्रश्ने यन्त्राणि विविधप्रकारस्य दीपैः सह उपयोक्तुं शक्यन्ते, येन विकल्पः वर्धते । ते उच्चगुणवत्तायाः कार्यस्य प्रदानं कुर्वन्ति, तत्सह ऊर्जायाः रक्षणं च कुर्वन्ति ।
गृहचित्रगृहस्य प्रोजेक्टरं कथं चयनीयम्
एतादृशानां उपकरणानां विभिन्नप्रकारस्य परिकल्पना परस्परं महत्त्वपूर्णतया भिन्ना भवितुम् अर्हति । एतादृशानां उपकरणानां एकः महत्त्वपूर्णः तत्त्वः प्रयुक्तः दीपः अस्ति । प्रकाशस्य गुणवत्ता एव दर्शने आरामस्य स्तरं बहुधा निर्धारयति । उच्चदाबनिर्वाहदीपाः प्रायः प्रकाशस्रोतरूपेण उपयुज्यन्ते । तेषां मुख्यः दोषः तुल्यकालिकरूपेण द्रुतगतिना धारणं भवति । सामान्यतया २०००-४००० घण्टानां कार्यानन्तरं प्रतिस्थापनस्य आवश्यकता भवति । केषुचित् सन्दर्भेषु तेषां संसाधनं ८००० घण्टापर्यन्तं प्राप्तुं शक्नोति । व्यवहारे प्रतिस्थापनं ३-४ वर्षाणां अनन्तरं कर्तव्यं भवति, केषुचित् सन्दर्भेषु अधिकवारं च । एतादृशदीपानां आयुः विस्तारयितुं निर्मातारः यूएचपी-प्रौद्योगिक्याः उपयोगं कर्तुं आरब्धवन्तः । एतेषु दीपेषु प्रकाशार्थं निर्वहनस्य उपयोगः भवति, यः टङ्गस्टनविद्युत्कोशानां मध्ये भवति । एते दीपाः संकुचिताः सन्ति, तत्सहकालं समं तीव्रं च कान्तिं ददति । एतेन उच्चगुणवत्तायुक्तं वर्णप्रजननं सुनिश्चितं भवति । 
एते प्रकाशाः क्रमेण क्षीणतां गच्छन्ति । सेवाजीवनं प्रायः २००० घण्टाभ्यः अधिकं न भवति । तेषां यन्त्रे परिवर्तनं कृतम् यत् उक्तसमस्यानां आंशिकरूपेण क्षतिपूर्तिं कर्तुं साहाय्यं कृतवान् । एच् सी एक्स दीपानां आयुः अपि तुल्यकालिकरूपेण अल्पं भवति यत् अन्यप्रकारस्य प्रक्षेपणदीपस्य तुलनीयम् अस्ति । धातुहैलाइडदीपाः उच्चदाबेन वायुना निर्मितं विद्युत्चापं निर्वह्य प्रकाशं निर्मान्ति । ते यूएचपी-दीपात् भिन्नाः सन्ति यस्मिन् गैसस्य रचनायां योजकाः निर्मीयन्ते ये वर्णक्रमीयविकिरणस्य गुणवत्तां सुधारयन्ति तस्य एकरूपतायां च योगदानं ददति हानिरूपेण सेवाजीवनस्य अवधिः समाप्तः भवति चेत् गुणवत्तायाः क्रमिकहानिः लक्ष्यते, यत् ५०% पर्यन्तं प्राप्तुं शक्नोति ।
अन्यजातीयानां तुलने पी-वीआईपी-दीपाः उच्चतमगुणवत्ताः इति मन्यन्ते । तेषां सेवाजीवनं ६०००-८००० घण्टाः यावत् कार्यं भवति । एतादृशदीपानाम् एकं महत्त्वपूर्णं वैशिष्ट्यं प्रकाशयन्त्रस्य उपयोगस्य सम्पूर्णकाले नित्यं प्रकाशः भवति । बल्बं पूरयितुं क्षेनॉन् दीपेषु संपीडितस्य ज़ेनॉन् इत्यस्य उपयोगः भवति । एतादृशाः प्रकाशस्थापनाः उच्चशक्तिं तीव्रप्रकाशप्रवाहं च ददति । उच्चशक्तिः, कार्यस्य गुणवत्ता च अस्य तथ्यस्य कारणं यत् तेषां उपयोगः सिनेमागृहेषु प्रोजेक्टर्-कृते भवति ।
गैस-निर्वाह-दीपानां निहितदोषाणां कारणेन उपयोगः क्रमेण अतीतः भवति । तस्य स्थाने एलईडी प्रकाशः क्रमेण अधिकाधिकं लोकप्रियः भवति । एलईडी-इत्यस्य उपयोगेन यन्त्रस्य सेवाजीवनं वर्धयितुं शक्यते स्म, येन २० सहस्रघण्टापर्यन्तं वर्धितम् । एतादृशैः प्रकाशस्थापनैः यस्मिन् पृष्ठे प्रदर्शनं क्रियते तस्य विशेषापेक्षां विना उच्चगुणवत्तायुक्तं प्रदर्शनं कर्तुं शक्यते । अन्येषां दीपानां तुलने एतादृशदीपानां दोषः पर्याप्तः प्रबलः प्रकाशप्रवाहः नास्ति ।
लेजर-प्रकाश-यन्त्राणि प्रोजेक्टर्-इत्येतत् गृह-रङ्गमण्डपे उत्तम-चित्र-गुणवत्तां ददति [/ caption] लेजर-प्रकाश-यन्त्राणि उच्च-गुणवत्ता-सहितं कार्यं कुर्वन्ति, दीर्घकालं यावत् सेवा-जीवनं धारयन्ति, परन्तु महत् भवन्ति अतः सर्वाधिकं आकर्षकं विकल्पं संकरप्रकाशः इति गणयितुं शक्यते, यत् लेजर-एलईडी-योः लाभं संयोजयति । होम थिएटर लेजर प्रोजेक्टर – सर्वोत्तम प्रोजेक्टर मॉडल: https://youtu.be/zPlD_Edkrp8
किं लक्षणानि अन्वेष्टव्यानि
चयनं कुर्वन् भवद्भिः प्रोजेक्टरस्य विविधलक्षणानाम् सावधानीपूर्वकं अध्ययनं करणीयम् । निम्नलिखितम् उल्लेखनीयम् अस्ति : १.
- प्रकाशस्रोतस्य कान्तिः चलचित्रदर्शनार्थं पर्याप्तं भवेत् । 1000-2000 lm प्रकाशं प्रदातुं शक्नुवन्ति मॉडल् चयनं अनुशंसितम्।
- परिणामितबिम्बस्य प्रारूपं तस्य पार्श्वयोः अनुपातं च गृहीतुं आवश्यकम् | गृहप्रोजेक्टरस्य कृते १६:१० अथवा १६:९ इत्यस्य उपयोगं कुर्वन्तु ।
- सम्पूर्णस्य पटलस्य प्रकाशस्य एकरूपतायां ध्यानं दातुं योग्यम् अस्ति | कृष्णतराः अतिप्रकाशाः वा क्षेत्राणि न भवेयुः । तान्त्रिकविनिर्देशाः एकं मापदण्डं प्रयुञ्जते यत् पटलस्य केन्द्रे तस्य किनारेषु च कान्तिस्य अनुपातस्य बराबरं भवति, परन्तु सर्वदा न सूचितं भवति
- प्रोजेक्टरस्य संचालनकाले कोलाहलस्य उपस्थितिः गृह्णीयात् | प्रायः यन्त्रे प्रयुक्तात् वायुप्रवाहव्यवस्थातः आगच्छति । भवद्भिः निश्चयः करणीयः यत् ध्वनिः चलचित्रस्य आरामदायकदर्शने बाधां न जनयिष्यति।
- भवद्भिः विपरीतस्तरं पश्यितव्यम् . छायायुक्तेषु कक्षेषु दृश्यस्य गुणवत्तायां महत्त्वपूर्णः प्रभावः भवति । यदि भवान् उत्तमप्रकाशे द्रष्टुं योजनां करोति तर्हि भवता अधिकप्रमाणेन कान्तिं गृहीतव्यम् । आरामदायकदर्शनाय एतत् लक्षणं १०००:१ तः २०००:१ पर्यन्तं भवितुमर्हति इति मन्यते ।
यतः प्रोजेक्टर् बाह्यस्रोताभ्यां सञ्चिकाः प्रदर्शयति, अतः तस्य कीदृशाः केबल् अथवा फ्लैशड्राइव् संयोजकाः सन्ति इति विचारः महत्त्वपूर्णः । उत्तरार्द्धे सङ्गणकेन सह सम्बद्धतां विना विडियोसञ्चिकायाः प्रदर्शनं भवितुम् अर्हति ।
होम थिएटरस्य कृते कः प्रोजेक्टरः चयनीयः – 2021 तमस्य वर्षस्य कृते TOP best models
प्रोजेक्टरस्य चयनार्थं रेटिंग् इत्यस्य उपयोगः सुलभः भवति । तेन सह उपयोक्ता समुचितं विकल्पं चिन्वितुं वा स्वस्य विकल्पं अन्वेष्टुं वा शक्नोति, यत् तस्मै अधिकं अनुकूलं भवति ।
ऑप्टोमा एचडी१४४एक्स
एषः बजट् प्रोजेक्टर् अस्ति यः उच्चगुणवत्तायुक्तं विडियो प्रदर्शनं प्रदाति । दर्शकाः चित्रस्य उच्चपरिभाषा, प्रदर्शनस्य दृश्यसुखं च रोचन्ते । परन्तु दोषरूपेण सीमितवर्णगहनता, वायरलेस्-अन्तरफलकस्य अभावः च द्रष्टव्यः । अत्र पूर्ण एच् डी रिजोल्यूशन प्रदत्तम् अस्ति, चित्रस्य उच्चा कान्तिः अस्ति । प्रोजेक्टर् मध्ये USB पोर्ट् अस्ति । एतत् यन्त्रं MHL तथा HD समर्थयति । द्रुतगतिदर्शने इन्द्रधनुषप्रभावः भवितुम् अर्हति ।
ऑप्टोमा W308STe
अस्य प्रोजेक्टरस्य लघुक्षेपस्य प्रकाशिकीकारणात् लघुस्थानेषु अपि उपयोगः कर्तुं शक्यते । दर्शयमाणस्य विडियोस्य अनुरूपं दर्शयति सति आस्पेक्ट् रेश्यो परिवर्तयितुं शक्नोति । प्रोजेक्टरस्य उपयोगः न केवलं वीडियोप्रदर्शनाय, अपितु सङ्गणकक्रीडायाः कृते अपि कर्तुं शक्यते । तत्र विविधाः सन्ति, यत्र स्वचालितसेटिंग्स् अपि सन्ति ये उच्चप्रतिबिम्बगुणवत्तां प्रदास्यन्ति । दोषरूपेण कृष्णस्य गभीरतायाः अभावः, परितारिकाप्रभावस्य प्रादुर्भावः च लक्ष्यते ।
जेवीसी डीएलए-एन5
अयं प्रक्षेपकः गृहरङ्गमञ्चस्य लोकप्रियतमेषु प्रक्षेपकेषु अन्यतमः इति मन्यते । उच्चविपरीततां प्रदाति, परन्तु अधिकतमकान्तिषु प्रतियोगिभ्यः न्यूनं भवति । प्रतिक्रियायाः न्यूनविलम्बतायाः कारणात् एतत् यन्त्रं क्रीडकानां कृते अपि उपयुक्तम् अस्ति । 4K विडियो गुणवत्तां श्रेष्ठं HDR सामग्रीप्लेबैकं च प्रदाति । हानिरूपेण प्रदर्शनस्य समये उज्ज्वलाः कोणाः, तुल्यकालिकरूपेण अधिकव्ययः च लक्षिताः भवन्ति ।
एप्सन ईएच-एलएस500
अयं अल्ट्रा-शॉर्ट-थ्रो-प्रोजेक्टर् उच्चगुणवत्तायुक्तं प्रदर्शनं प्रदातुं लेजर-प्रौद्योगिक्याः उपयोगं करोति । प्रकाशमानस्य प्रवाहस्य शक्तिः प्रदत्ता भवति, यत् ४००० एल.एम. मॉडल् स्क्रीनतः अल्पदूरे स्थापनार्थं निर्मितम् अस्ति । अत्र कृष्णगहनता पर्याप्तं नास्ति। उच्चप्रतिसादवेगः एतत् प्रोजेक्टरं गेमर्-कृते आकर्षकं करिष्यति । यन्त्रस्य विशिष्टप्रयोगस्य आधारेण प्रकाशप्रवाहस्य विस्तृतपरिधिषु समायोजनं कर्तुं शक्यते ।
एप्सन ईएच-टीडब्ल्यू9400
एतत् यन्त्रं विभिन्नेषु संस्थापनदूरेषु उच्चगुणवत्तायुक्तं प्रदर्शनं प्रदातुं शक्नोति – पटलस्य समीपतः, दूरतः च । दर्शकाः Full HD मध्ये सामग्रीं द्रष्टुं शक्नुवन्ति। प्रकाशिकी स्वयमेव नियन्त्रयितुं शक्यते ।
दोषाणां मध्ये दुर्बलकृष्णगहनता, कार्यकाले कोलाहलस्य उपस्थितिः, तथैव तुल्यकालिकरूपेण अधिकव्ययः च अस्ति । अत्र, विडियो 4K मध्ये दर्शितः, परन्तु प्रोसेसिंग् क्रियते यत् तत् Full HD मध्ये परिवर्तयति । क्रेतारः प्रोजेक्टरे प्राप्तस्य चित्रस्य उच्चगुणवत्तां लक्षयन्ति । 2021 तः सर्वोत्तमः होम थिएटर प्रोजेक्टर् कथं चयनीयः: https://youtu.be/L5QWSNIquP0
गृहरङ्गमण्डपं प्रोजेक्टरेण सह संयोजयितुं निर्देशाः चित्रं च
प्रोजेक्टरेण सह चलचित्रदर्शनस्य सज्जतायै स्थापना आवश्यकी भवति । एतत् कर्तुं भवद्भिः निम्नलिखितम् कर्तव्यं भविष्यति ।
- भवद्भिः एकं पटलं लम्बयितव्यं यस्मिन् चलच्चित्रं प्रदर्शितं भविष्यति | अस्मिन् स्तरे समीचीनं स्थानं चयनं कृत्वा प्रोजेक्टरस्य समीचीनं दूरं सेट् कर्तुं महत्त्वपूर्णम् अस्ति । अवश्यं स्मर्तव्यं यत् पटलः बाह्यस्रोतानां प्रकाशे न पतितव्यः – यथा तारा वा वीथिदीपाः वा। आवश्यके सति कक्षे भवन्तः ब्लैकआउट् पर्दा अथवा अन्धकारस्य उपयोगं कर्तुं प्रवृत्ताः भविष्यन्ति। अधोधारस्य ऊर्ध्वता प्रेक्षकाणां कृते आरामदायकं भवेत् । प्रायः ६२-९२ से.मी.
- प्रोजेक्टरं स्थापयितुं भवद्भिः स्थानं चिन्वितव्यम् | एतत् कर्तुं शय्यायाः पार्श्वे स्थापयितुं, छततः लम्बितुं वा तलस्य उपरि स्थापयितुं वा शक्यते । संस्थापनकाले भवद्भिः तान्त्रिकदस्तावेजेषु निर्दिष्टस्य पटलस्य दूरं सुनिश्चितं कर्तव्यम् । प्रायः पटलस्य तिर्यक् सम्बन्धे एव निर्धारितं भवति । अग्रिमः सोपानः प्रोजेक्टरं माउण्ट् करणीयम् । एतत् कर्तुं तस्य स्थापना भवति, उपयुक्तस्थानस्य ऊर्ध्वता च प्रदत्ता भवति ।
- इदानीं भवद्भिः उपकरणं विन्यस्तं कर्तव्यम् | सर्वप्रथमं भवद्भिः फोकस इत्यस्य सूक्ष्म-समायोजनं करणीयम् । अधिकांशमाडलस्य अन्तः इलेक्ट्रॉनिकसमायोजनकार्यं भवति । भवद्भिः स्पष्टतां तीक्ष्णतां च समायोजितव्यं, ततः पर्दायां चित्रं कियत् उत्तमम् इति पश्यितव्यम् ।
सर्वाणि आवश्यकानि समायोजनानि कृत्वा भवद्भिः द्रष्टव्यं यत् ते पटले कथं दृश्यन्ते, अधिकतमं उपलब्धं गुणवत्तां च प्राप्नुयुः । प्रोजेक्टरस्य संयोजनस्य विषये अन्यः विडियो प्लस् Epson EH-TW6700 गृहचित्रगृहस्य समीक्षा: https://youtu.be/3-wsz82TBCg भवतः क्रयणस्य शुभकामना।
